DeFi Protokolleri için Compliance Checklist

Decentralized Finance (DeFi) protokolleri, geleneksel finans sistemlerinin aksine merkezi bir otoriteye dayanmaz. Ancak bu, yasal ve düzenleyici gereksinimlerden muaf oldukları anlamına gelmez. İşte DeFi projelerinin dikkat etmesi gereken kritik compliance noktaları: ## 1. Kullanıcı Kimlik Doğrulama ### KYC Gereksinimleri - Coğrafi konuma göre farklı KYC seviyeleri - Smart contract seviyesinde erişim kontrolü - Privacy-preserving KYC çözümleri (zk-SNARK'lar) ### İşlem Limitleri - KYC'siz kullanıcılar için günlük/aylık limitler - Büyük işlemler için enhanced due diligence ## 2. AML/CFT Önlemleri ### Transaction Monitoring - Real-time işlem analizi - Sanksiyon listesi taraması - Mixer ve tainted funds tespiti ### Şüpheli Aktivite Raporlaması (SAR) - Otomatik SAR tetikleme mekanizmaları - Manuel inceleme süreçleri - Düzenleyici otoritelere raporlama ## 3. Travel Rule Uyumu FATF Travel Rule, 1000 USD/EUR üzerindeki transferlerde gönderen ve alıcı bilgilerinin paylaşılmasını gerektirir. **DeFi için zorluklar:** - Self-custody wallet'lar - Cross-chain işlemler - Atomic swap'ler **Çözümler:** - VASP identifier'lar - Zero-knowledge proofs - Selective disclosure protokolleri ## 4. Smart Contract Güvenliği ### Audit ve Verification - Bağımsız güvenlik denetimi (en az 2 firma) - Formal verification - Bug bounty programları ### Erişim Kontrolü - Multi-sig yönetimi - Timelock'lar - Emergency pause mekanizmaları ## 5. Token Ekonomisi ve Menkul Kıymet Durumu ### Howey Test Token'ın menkul kıymet olup olmadığının belirlenmesi: 1. Para yatırımı var mı? 2. Ortak bir girişim mi? 3. Kar beklentisi var mı? 4. Başkalarının çabasından mı? ### Düzenleyici Raporlama - Token dağıtım raporları - Treasury yönetimi şeffaflığı - Holder istatistikleri ## 6. Oracle ve Veri Kaynakları ### Veri Güvenilirliği - Çoklu oracle kullanımı - Fiyat manipülasyon koruması - Decentralized oracle network'ler ## 7. Cross-Chain Bridge'ler ### Güvenlik Önlemleri - Multi-sig bridge kontrolleri - Rate limiting - Circuit breaker'lar ## 8. Staking ve Yield Farming ### Düzenleyici Perspektif - Staking reward'lar gelir mi? - Vergi raporlama gereksinimleri - Menkul kıymet benzeri özellikler ## 9. Governance ve Voting ### Compliance Gereksinimleri - Voting hakkı dağılımı - Whale kontrolü önlemleri - Proposal denetimi ## 10. Coğrafi Kısıtlamalar ### Geo-blocking - Yasaklı ülkelerden erişim engelleme - VPN/Proxy tespiti - IP-based filtering ## 11. Veri Koruma ve Gizlilik ### GDPR/KVKK Uyumu - Minimal veri toplama - Kullanıcı izinleri - Unutulma hakkı (blockchain'de zorlu) ## 12. İşlem Kayıtları ve Raporlama ### Record Keeping - En az 5 yıl işlem geçmişi - Audit trail'ler - Compliance raporları ## 13. Likidite Sağlayıcıları ### KYB (Know Your Business) - Kurumsal LP'ler için enhanced due diligence - Fon kaynağı doğrulama ## 14. Insurance ve Risk Yönetimi ### Protocol Insurance - Smart contract sigorta coverage - Treasury reserves - Emergency funds ## 15. Regulatory License'lar ### Gerekli İzinler - Money Transmitter License (ABD) - MiCA uyumu (AB) - Yerel kripto lisansları ## 16. Marketing ve İletişim ### Uygun Beyanlar - Risk açıklamaları - Garantisiz return'ler - Regulated vs unregulated açıklaması ## 17. Conflict of Interest ### Şeffaflık - Team wallet'ları açıklama - Insider trading önlemleri ## 18. Customer Support ### Dispute Resolution - Kullanıcı şikayetleri - Arbitration mekanizmaları ## 19. Business Continuity ### Disaster Recovery - Key management backup - Decentralization roadmap ## 20. Sürekli Compliance İzleme ### Ongoing Monitoring - Düzenleyici güncellemeler takibi - Protocol update'leri - Compliance review döngüsü ## Sonuç DeFi protokollerinin compliance'ı, inovasyonu engellemeden düzenleyici gereksinimleri karşılamayı gerektirir. Defy'ın çözümleri, DeFi projelerine bu dengeyi kurmada yardımcı olur.